Światowy Dzień Trzeźwości

Alkohol, a także jego główny metabolit, aldehyd octowy, są bezpośrednio toksyczne i działają szkodliwie na niemal wszystkie tkanki i narządy. Wchodzą w bezpośrednie reakcje z fizjologicznymi substancjami w organizmie. Działanie pośrednie alkoholu polega na silnym wpływie na homeostazę ustroju poprzez działanie na układ wegetatywny, endokrynny, odpornościowy, gospodarkę wodno-elektrolitową, wchłanianie niezbędnych składników odżywczych, itp.

Toksyczne działanie alkoholu etylowego i produktów jego przemiany powoduje zmiany chorobowe w układach:

• nerwowym: polineuropatia, zmiany zanikowe móżdżku i mózgu, zwyrodnienia w płatach czołowych, ubytek szarej substancji,
• pokarmowym: przewlekłe stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy, zaburzenia perystaltyki jelit oraz upośledzenie wchłaniania, stany zapalne trzustki i wątroby (stłuszczenie, zwłóknienie i marskość),
• krążenia: nadciśnienie tętnicze, kardiomiopatia alkoholowa (zmiany zwyrodnieniowe włókien mięśnia sercowego, stłuszczenie i powiększenie serca,
• oddechowym: przewlekłe zapalenie błony śluzowej tchawicy i oskrzeli. U osób nadużywających alkoholu 10-krotnie częściej występuje rak jamy ustnej, krtani oraz tchawicy,
  moczowym: ostra niewydolność nerek, wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi i związane z tym objawy dny moczanowej (zapalenie stawów spowodowane gromadzeniem się złogów moczanowych),
• hormonalnym: nieprawidłowe wydzielanie testosteronu, zmniejszenie ruchliwości plemników i zniszczenie ich struktury. Hypogonadyzm i feminizacja u mężczyzn, u kobiet zaburzenia miesiączkowania, zanik jajników i maskulinizacja.

Według danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, co ósmy dorosły Polak nie pije w ogóle alkoholu. Kilkanaście procent dorosłych Polaków spożywa alkohol problemowo. Szacuje się, że w grupie tej znajduje się ok. 900 tys. osób uzależnionych oraz ponad 2 mln osób pijących alkohol ryzykownie lub szkodliwie. Większość pijących spożywa alkohol w sposób, który nie powoduje negatywnych konsekwencji dla nich i dla osób z ich otoczenia. Choć alkohol jest trucizną i z punktu widzenia toksykologii każda ilość wypitego alkoholu jest ryzykowna, to jednak w większości przypadków spożywanie małych dawek alkoholu nie pociąga za sobą widocznych szkód zdrowotnych i konsekwencji społecznych.

Fazy alkoholizmu według Jellinka

Według amerykańskiego lekarza czeskiego pochodzenia – Elvina Mortona Jellinka – w uzależnieniu od alkoholu wyróżniamy cztery fazy. Fazy alkoholizmu sprawiają, że choroba alkoholowa nie ujawnia się nagle, ale w poszczególnych okresach mają zróżnicowane stopnie nasilenia.Badacz oparł swoją koncepcję na własnych obserwacjach, z których wynikało, że każdy przypadek uzależnienia od alkoholu poprzedzony jest występowaniem objawów ostrzegawczych. Jeśli zostaną one w porę zauważone, rozwój alkoholizmu może zostać zahamowany jeszcze zanim dojdzie do pojawienia się zaawansowanych symptomów choroby.
Aby tak się jednak stało, konieczna jest szybka i zdecydowana reakcja otoczenia. Bez niej osobie uzależnionej niezwykle trudno jest przestać pić – pozostawiona sama sobie stacza się coraz bardziej, a jej alkoholizm przybiera charakter chroniczny – leczenie alkoholizmu w takim przypadku jest bardzo trudne.

Faza wstępna – zwana również prealkoholową.

To stadium choroby alkoholowej zaczyna się niewinnie i trudno odróżnić je od picia przyjętej przez społeczeństwo normy. Potencjalny alkoholik, w odróżnieniu od ludzi mniej narażonych na tę chorobę, odkrywa, że picie jest dla niego szczególnie przyjemne i odprężające. W związku z tym zaczyna traktować alkohol jako swoisty środek na poprawę humoru – sięga po niego gdy tylko ma zły nastrój, jest przygnębiony lub coś go zdenerwuje.
Na tym etapie nie pije w samotności, ale podświadomie szuka do tego okazji – często wychodzi na imprezy i spotkania towarzyskie, gdzie ma szansę się napić.

Faza ostrzegawcza – zwana też zwiastunową.

Rozpoczyna ją pojawienie się pierwszego „palimpsestu”, czyli inaczej luki pamięciowej. Potocznie określa się ten moment jako „urwanie filmu” – człowiek pozostaje świadomy (nie traci przytomności), a mimo to nie pamięta, co się z nim działo po upiciu się.
Dla fazy tej charakterystyczne jest powtarzanie się palimpsestów nawet po wypiciu stosunkowo niewielkiej ilości alkoholu.

Kolejne charakterystyczne zachowania:
– przyspieszanie tempa picia i inicjowanie „kolejek”;
– duża zmiana w zachowaniu po alkoholu – osoba dotąd cicha nagle staje się duszą towarzystwa, dużo mówi, jest odważniejsza, wyzbywa się zahamowań;
– picie potajemne – wypijanie kieliszków w ukryciu, aby szybciej osiągnąć stan upojenia, także samotne picie przed imprezą, aby się „zaprawić”;
– picie bez okazji, w samotności.

Faza krytyczna

Rozpoczyna się w momencie, gdy alkoholik traci kontrolę nad piciem. Żadne plany ani obietnice składane sobie lub bliskim nie powstrzymują go od sięgnięcia po kieliszek. Możliwe są jeszcze krótkie stany abstynencji, jednak prędzej czy później kończą się powrotem do picia. Całe życie osoby uzależnionej zaczyna kręcić się wokół alkoholu – jej głównym zajęciem staje się planowanie, kiedy się napije, kupowanie alkoholu lub gromadzenie środków na ten cel. Alkoholik zaniedbuje rodzinę, pracę, traci zainteresowania, przestaje dbać o swój wygląd i otoczenie. Spada jego popęd seksualny. Jednocześnie wciąż nie umie przyznać przed sobą, że ma problem alkoholowy – cały czas wynajduje nowe usprawiedliwienia, a na krytykę reaguje agresywnie. Pojawiają się pierwsze fizyczne symptomy uzależnienia, tzw. głód alkoholowy. Picie przybiera charakter ciągły z krótkimi okresami abstynencji – w ten sposób alkoholik próbuje udowodnić sobie, że ma jeszcze kontrolę nad piciem. Charakterystyczny dla tej fazy jest też gwałtowny spadek samooceny, poczucie pustki i bezradności.

Faza przewlekła – zwana również chroniczną.

Najbardziej zaawansowana faza alkoholizmu, w której alkoholik wyzbywa się wszelkich wyrzutów sumienia i zahamowań. Tutaj ciągi alkoholowe trwają nawet kilkanaście dni, a przerwa w piciu powoduje silne skutki uboczne, jak wymioty, drgawki, podwyższone ciśnienie, bóle głowy, zaburzenia snu. To objawy tzw. zespołu abstynencyjnego. Problemy psychiczne pogłębiają się – występują epizody depresyjne, stany lękowe, a także problemy z pamięcią i koncentracją. Może wystąpić delirium, czyli psychozy alkoholowe. Może dojść do utraty pracy i konfliktów z bliskimi, a nawet rozpadu relacji. Skupienie na alkoholu jest ciągłe i intensywne, staje się on naszym celem życiowym. Picie bez przerwy, w nieustannym ciągu w końcu doprowadza do całkowitego wyczerpania organizmu i może spowodować śmierć.

Alkoholu nie powinni wcale pić:

• młodzi ludzie (ze względu na ryzyko poważnych zaburzeń rozwojowych),
• kobiety w ciąży i matki karmiące (z powodu ryzyka uszkodzenia płodu i negatywnego wpływu na zdrowie dziecka FAS),
• osoby chore, przyjmujące leki wchodzące w reakcje z alkoholem,
• wszyscy, którzy znajdują się w okolicznościach wykluczających picie (kierując pojazdami, przebywając w pracy, w szkole, itp.),
• osoby, którym szkodzi każda, nawet najmniejsza, ilość alkoholu.

ZOBACZ WIĘCEJ: